De impact op het verdere leven

Foto: Sybrig Lips voor haar NDE (rond 1945)
De foto heeft kleur gekregen door AI.

Sybrig schetst haar NDE, de reacties, de gevolgen en hoe het anders kan met aanvullend enkele adviezen.

Verbazing over de impact (2004-2024)

Het was 2004.. Atwater kwam haar boek “Kinderen van het nieuwe millennium” presenteren. Een goede aanleiding voor een persoonlijk getint verhaal.
Het leek mij, naast broodnodig ook de goede tijd. Kijkend vanuit drie hoeken n.l. vanuit mijn eigen ervaring, vanuit de volwassen NDE-groep en vanuit de groep van volwassenen met een kinder-NDE, constateerde ik met verbazing dat de impact van een NDE op een kind voor zijn/haar verdere leven groter is dan ik voor mogelijk hield en bekendheid hard nodig is. Vijf maal begonnen met dit artikel; ik, wie is dat ik? Een mens waarvan het ‘Zelf’ zich aan mijzelf dagelijks openbaart, soms vechtend, opstandig, soms verwonderd, luisterend, vaak dankbaar.
Nu, 22 jaar later (2024), is een kwart van dat millennium voorbij. Er is veel gebeurd, maar de noodzaak blijft om in een NDE in het dagelijkse leven te betrekken.

Sybrig’s NDE (1946)

Mijn NDE nu, staat centraal in mijn leven, als open bron. Die had ik in 1946, ongeveer 78 jaar geleden. Ik was toen 7 jaar en stikte door een besmettelijke keelziekte, difterie. Ik heb ‘Daar’ een prachtige, indringende ervaring opgedaan, met een terugblik op mijn leven, en wilde niets liever dan daar blijven, in Het Licht opgaan, maar werd teruggestuurd. Ik vond de NDE als kind een ervaring, zo gewoon en wonderbaarlijk als leren lopen en praten, liefhebben en bang zijn.

“Ik sloot als een oester om mijn parel en ging pas na 40 jaar weer open”.

Schokkend vond ik de reactie van mijn omgeving op mijn NDE. Men wist er niets van, hij mocht er niet zijn. Ik sloot als een oester om mijn parel, en ging pas 40 jaar later weer open, toen ik in september ’86 Kübler-Ross tegen kwam. Toen was ik 47 jaar, gestalttherapeut, had vijf kinderen en was gescheiden.

Het sluiten gaf ook fysiek bijwerkingen. Ik werd kortademig en kreeg steeds terugkerende bronchitis, presteerde niet op school en bijlessen met schoolvergaderingen hielpen niet.

Gespreksgroepen (1992)

Bij Kübler-Ross begon mijn opening, verwerking en bevrijding. Zegt Atwater niet dat een kind 2 of bij uitstel later 10 tot 12 jaar nodig heeft voor verwerking? Daar zou ze wel eens gelijk in kunnen hebben. Ik bofte dat Merkawah in ’88 werd opgericht en waardoor mijn ervaring nu een naam. Ik werd lid en zo kon mijn verwerking in beweging blijven.
In ’92 mocht ik mijn eerste gespreksgroep voor alleen NDE’ers leiden. Nieuwkomers voelen zo’n eerste keer vaak als thuiskomen. Er zijn dan weinig woorden nodig. Sommige groepsleden gaan snel weer huns weegs. Een vaste kern bleef komen, we groeien samen verder, in vriendschap verbonden. Dat dit kan, wauw! En toch. . . ik blijf iets missen.
Daarom, terug naar het begin van dit artikel. Een lans breken voor kinderen met een NDE. Hoe? In 1997 gaf ik mijzelf een verjaardagscadeau door jeugd-NDE’ers uit te nodigen. Kinderen of pubers kon ik hiervoor niet bereiken, wel 6 volwassenen die door ernstige ziekte of ongeluk een NDE kregen. 1 jaar kwamen wij bij elkaar in wisselende samenstelling. We hebben veel met elkaar gelachen en gehuild, geleden¹ en gestreden en zijn, elkaar steunend, gegroeid. Soms vroegen wij een extra begeleider, ter verdieping en om beter te kunnen zien. In 2002 is deze groep helaas opgeheven.

Ruimte voor kwetsbaarheid: Het kind laten vertellen

Wat vinden wij kinder-NDE’ers belangrijk? Hoe hadden wij vroeger direct na onze NDE onze omgeving graag gezien, zodat wij onze ervaring hadden kunnen hebben, zoals zoveel andere ervaringen, niets meer en ook niets minder. Een omgeving dus waarin ruimte is voor zoekende woorden en emoties die horen bij een kinder-NDE.
Stel je eens voor, in mijn geval, dat de arts gezegd had, ‘Wat bedoel je met: Had me maar daar gelaten?’ Of, ‘Vertel eens over daar’. Dan had mijn leven er zeker anders uit gezien. ‘Het liefst’, zei een kinder-NDE’er, ‘was ik vastgehouden, gerustgesteld, getroost zonder woorden.
Elk kind is voor een groot gedeelte afhankelijk van volwassenen om te leren lopen, praten, sociaal vaardig te worden en bij het leren omgaan met zijn/haar NDE is dat niet anders.
Wat ik vooral leerde is, hoe gevoelig, hoe teer, verrast ook, wij als kinderen zijn rond en in deze onuitspreekbare ervaring beleefd in een andere wereld, zijn.

Daarom is veiligheid, ruimte ook om te laten zijn wat is, zo belangrijk. Door een kleine afwijzing al, voelt een kind zich helemaal afgewezen. Het kind accepteert als heel natuurlijk en tegelijk aanwezig de verschillen die er zijn tussen ‘Daar’ en ‘Hier’. ‘Daar’ is zoals dauwdruppels op een spinrag glinsterend in de ochtendzon. ‘Hier’ is als in de middag, de dauw is verdwenen. Het kind heeft oog voor de ragfijne sluiering als grens tussen beiden, aanvaardt beiden gelijktijdig. De volwassene, die denkt in denkpatronen/tegenstellingen, zorgt er voor dat die subtiele grens tussen ‘Daar’ en ‘Hier’ een scheidslijn wordt. Daarna gaan men nog een stap verder, en besluiten dat de ochtend niet bestaat, want “wat je nu niet ziet, bestaat niet” zeggen ze. Dat is heel verwarrend voor een kind, dodelijk verwarrend. ‘Waar je was en daar ervaren hebt, heb je gedroomd of verzonnen’ zeggen ze, zo raakt een kind de weg kwijt. Later, wanneer je eerlijk bent als kind, omdat je helder ziet bijvoorbeeld, krijg je straf, plakken ze je vol etiketten van fantast para-begaafd. Wanneer je zwijgt van asociaal tot dom. En je wordt versleept van hier naar daar naar hulpverleners.
Belangrijk voor een kind is een omgeving die de NDE accepteert en die kent. Een omgeving die het accepteert dat daarin geloven erbij hoort want het is immers een ongelooflijke ervaring. De NDE-er kan er rationeel, hersenmatig ook niet mee uit de voeten. Als grote gemene deler gaat het bij de NDE om liefde. Je wordt onuitsprekelijk bemind.
Ga liefhebben is de boodschap, de inhoud van de NDE. Dat samen doen en leren willen we allemaal. Dat leer je van een kind door zijn / haar NDE er te laten zijn, ernaar te luisteren, er samen naar te kijken. Zo leer je een kind te houden van, in deze moeilijke wereld. Samen leren ……… daar heeft een kind behoefte aan.

Komen tot Innerlijke kracht
( De radeloze vraag jezelf te hervinden )

Het is pijnlijk te ontdekken hoe kinder-NDE-ers allemaal zo hun uiterste best doen zich aan te passen, om toch maar niet buiten de boot te vallen, om aardig gevonden te worden, om te overleven. Zij werden zo niet alleen voor anderen een vreemde, maar ook voor stukken van zichzelf, Als kind ben je diep van binnen niet onzeker omtrent je ervaring, maar je wilt geen pijn, je wilt er bij horen, je wilt gewoon… leven. We hebben vaak gelachen over de manieren waarop we ons aanpasten, en ons verbaasden over het feit dat de meesten van ons niet in een inrichting zijn beland en vooral over onze innerlijke kracht. Als je jezelf jaren hebt aangepast en gezwegen, hoe vind je jezelf dan terug? Hoe krijg je vertrouwen? Waar en bij wie mag je zijn wie je bent?

Een Worsteling

Belangrijk voor kinder-NDE-ers is weer trouw aan jezelf mogen zijn, dit uitspreken naar anderen, familie, vrienden, enz. Op mijn netvlies ligt deze worsteling tot trouw aan onszelf die wij allen doormaakten en de onderlinge steun hierbij. Een worsteling om te kunnen en durven zijn zoals wij op dit moment zijn, onszelf te accepteren als goed, inclusief onze verdedigingsmechanismen en rariteiten. Nee, durven zeggen, eigen grenzen stellen, ook dat zijn stappen naar groei in liefde. Ook dat is belangrijk voor kinder-NDE-ers. Nogmaals, men is kwetsbaar, te gekwetst, soms, om zo een groeiproces aan te gaan. Een ander kiest voor een rustpauze. In een groep met NDE-ers, gelijkgestemden, kun je daar een begin mee maken na jaren van verdringing.
Want dat kinderen met een NDE veel te vertellen hebben, dat je van een NDE-kind geen zorgenkind hoeft te maken en dat je er als niet NDE-er rijker van wordt, dat alles levert het samen praten, het contact met elkaar op.

Wat ontbreekt en de gevolgen

Nog veel te weinig ontmoeten wij in de stichting kinderen onder de 15 jaar welke over hun NDE vertellen. Een groepje kinderen wat daarvoor bij elkaar komt, is mij onbekend. Dat is, op zijn zachtst gezegd, vreemd.
Volgens Atwater en Morse is het percentage NDE’s, voorkomend bij kinderen in levensgevaar, groter dan bij volwassenen. Er van uitgaande dat een NDE van alle tijden en leeftijden is, betekent dit helaas dat nog steeds kinderen alleen blijven met hun ervaring. Dat wil zeggen dat:

• De omgeving door het kind als te onveilig wordt ervaren om er over te vertellen, en die omgeving, dat zijn wij.
• Dat dan een verdringingsproces i.p.v. een verwerkingsproces bij kinderen met een NDE plaats vindt. Wij maken er dus een zorgenkind van.
• En dat volwassenen, en zij zijn de omgeving van het kind, bij zichzelf een blokkade, een onbewuste blokkade, hebben aangebracht t.a.v. nabij-de-dood-ervaringen in ruime zin. Die blokkade wordt door de volwassenen aan het kind aangeleerd, opgelegd. Het kind neemt dan de blokkade over, wordt van hem/haar. De cirkel is rond.

Gevolg:
Doordat de omgeving en het kind zich afsluiten voor de ervaringen, vindt hierover geen uitwisseling, geen communicatie plaats. Ze leidt niet tot groei, noch bij het kind noch bij de omgeving. De ervaring wordt niet gezien, niet gehonoreerd. Ontkend. Zo gebeurt dat nu.
Kom je ooit van zo een blokkade, die niet bewust is, af? Jawel. Van niet eten krijg je honger, van niet uitwisselen, niet communiceren, pijn. Naar pijn gaat je aandacht uit. Gebeurt dit niet of onvoldoende, probeer je pijn te vermijden, niet te voelen, te verdringen, dan word je ziek. Elk NDE-kind kent dit verschijnsel.
Door goed gerichte, liefdevolle aandacht voor de pijn rond het verdringen van de NDE, als die NDE er in al zijn facetten mag zijn, smelt een blok. Goed gerichte, liefdevolle aandacht, deblokkeert, doet weer stromen, geneest, maakt bewust. Zo lang de omgeving van een NDE-kind uit angst het kijken naar de dood en NDE’s blijft blokkeren, mist een kind een vorm van contact, een vorm van aansluiting met het leven, zichzelf en de omgeving. Samen praten helpt.

Hoe het anders had gekund, ook voor de omgeving (een Godsgeschenk)

Stel dat je als volwassene, in de omgeving van het kind, kunt aanvaarden dat ieder mens op zijn tijd een Andere Kant of Lichtervaring of hoe je het maar noemen wilt, krijgt. En dat dit in vele vormen kan, in de vorm van een NDE, een mystieke ervaring, in een contact met een overledene, enz. Stel je voor dat wij ervan uit kunnen gaan dat het zo is, dat het bij ons en ook bij een kind dood gewoon is, wat valt er dan veel wonderbaarlijks te beluisteren en te leren van elkaar. Stel je in mijn geval eens voor dat de arts daarvan was uitgegaan, dán had ik hem kunnen vertellen over de terugblik op mijn leven, over de tunnel en Het Licht en ook over mijn verwarring teruggestuurd te zijn. Dán had hij kunnen zeggen, ‘Ik ben blij dat jij er bent, jij bent mij het vechten waard.’ Dan was ook ik vast trots geweest op zijn moedige daad. Dan hadden wij vooral samen blij kunnen zijn om het wonder van Het Licht – Het leven. Nu hebben wij dat allemaal gemist, omdat we ons hebben afgesloten. Is dat niet pijnlijk? Toch doodzonde?
Dus, luisteren naar een kind met een NDE is in dit proces een godsgeschenk. Kinderen zijn het beluisteren meer dan waard.

Eindigend met:

Ieder van ons is ‘Het Licht’ van de wereld, door in dit Licht met elkaar te verbinden, verkondigen wij samen en als uit een mond over de andere kant, ‘Het Licht’, de liefde. ²

Boek “Een cursus in wonderen”, blz. 100

---

Aanvullend advies

• Aan hulpverleners, ouders, broers en zusjes, iedereen eromheen: Zoals een kind leert lopen met vallen en opstaan, zo leert het zelf met zijn/haar NDE omgaan als het daarvoor de ruimte en bemoediging krijgt. Luisteren zonder oordeel of advies, laat het kind gevoelens uiten op zijn / haar manier. Stel het kind gerust dat dat mag en kan, heb lief, troost, knuffel! Verleen geen hulp, zeker geen ongevraagde..!
• Zoek liefst leeftijd-ervaarders op om samen ervaringen te delen.
• Verstandelijk te begrijpen is deze ervaring nooit, voor niemand, ook niet voor de NDE’ers zelf. Niet proberen dus.

Aanbevolen boeken

Sybrig raad het boek aan van P.M.H. Atwater “Kinderen van het nieuwe millennium” en het boekje “Waar was de patiënt?” van Bert van Schuijlenberg.

---

---

Download en print

Dit artikel is hier als pdf te downloaden en printen.

Voetnoten

1. M.b.t. de gespreksgroepen: Niet iedere NDE-er was in staat voldoende te aarden.
   De hierbij passende symptomen (waarvan er zich hier ook een of meerderen voordeden) vind je terug onder kenmerken. ↩︎
2. Discliamer: Uitspraken zoals dat we “Het Licht” van de wereld zijn, doelen op ‘n onbeschrijfbare onuitspreekbare aard. Er kan en wordt daardoor dan ook niet geclaimd deze aard (zoals wie we zijn) anders dan subjectief te kunnen verwoorden.. ↩︎